Betere overleving na allogene stamceltransplantatie

Betere overleving na allogene stamceltransplantatie, de rol van het aangeboren afweersysteem - € 90.000

Donor stamceltransplantatie is voor veel patiënten met acute leukemie of lymfeklierkanker de enige mogelijkheid om te genezen van hun ziekte. Patiënten met acute leukemie of lymfeklierkanker worden vaak eerst behandeld met chemotherapie. Door deze behandeling worden kwaadaardige cellen vernietigd, maar na alleen chemotherapie komt de ziekte vaak terug. Om dit te voorkomen worden patiënten met een grote kans op een terugval na chemotherapie, behandeld met een stamceltransplantatie. Bij een stamceltransplantatie worden de stamcellen én het afweersysteem van de patiënt, vervangen door de stamcellen en het afweersysteem van een stamceldonor. Dit nieuwe afweersysteem kan overgebleven leukemiecellen opsporen en opruimen. Hierdoor krijgt de ziekte niet de kans om terug te keren en kan de patiënt volledig genezen van de ziekte. Helaas is het nieuwe afweersysteem is niet altijd sterk genoeg. Daarom komt bij sommige patiënten de ziekte na een donor stamceltransplantatie alsnog terug. Een ander probleem zijn de bijwerkingen van de transplantatie zoals infecties en omgekeerde afstoting. Bij omgekeerde afstoting vallen de afweercellen van de stamceldonor niet alleen de leukemiecellen aan, maar ook gezonde cellen van de patiënt. Infecties en omgekeerde afstoting kunnen dodelijk zijn. Het is dus van groot belang de kans op terugkeer van de ziekte en de kans op ernstige bijwerkingen te verkleinen.

Na een stamceltransplantatie zijn verschillende soorten afweercellen betrokken bij het opruimen van leukemiecellen, de afweer tegen infecties en het ontstaan van omgekeerde afstoting. γδ-T cellen en Natural killer(NK)-cellen zijn bijzonder nuttige cellen na de transplantatie. Deze cellen kunnen leukemiecellen opruimen en infecties voorkomen, maar geven in tegenstelling tot andere afweercellen, geen omgekeerde afstoting.

In dit onderzoek zullen we door middel van innovatieve technieken het herstel van verschillende onderdelen van het afweersysteem, waaronder NK-cellen en γδ-T cellen, na stamceltransplantatie nauwkeurig in kaart brengen. Hierdoor komen we te weten op welk moment deze cellen tekort schieten. Op deze momenten moet het afweersysteem met aanvullende therapie versterkt worden om infecties en terugkeer van ziekte te voorkomen. Met de kennis die we opdoen in deze studie, zullen we vervolgstudies ontwerpen. In deze studies zullen we het afweersysteem na transplantatie optimaal versterken door toediening van in het laboratorium gekweekte actieve NK-cellen en stimulatie van γδ-T cellen. Hiermee willen we de kans op terugkeer van de ziekte en infecties voor toekomstige patiënten met acute leukemie verkleinen, zonder het risico op omgekeerde afstoting te vergroten. Het uiteindelijke doel van dit onderzoek is dus de kans op genezing voor patiënten met acute leukemie te vergroten.